όριο
limit
Από τη φύση της η περφόρμανς ως καλλιτεχνικό μέσο συνδέεται με την έννοια των ορίων. Στην κατηγορία του σύγχρονου ζωντανού θεάματος της περφόρμανς ενσωματώνονται στοιχεία τόσο από την εικαστική «performance art» όσο και από ακραίες καλλιτεχνικά εκφάνσεις του θεάτρου και του χορού. Ας φανταστούμε τους πρώτους εικαστικούς καλλιτέχνες που κατέφυγαν στην περφόρμανς – «κατέφυγαν», το ρήμα είναι σημαντικό. Να καταφύγει ένας καλλιτέχνης στη χρήση του σώματος πάει να πει ότι αυτό είναι το έσχατο καταφύγιο που βρήκε για να εκφράσει κάτι που δεν γινόταν να εκφραστεί αλλιώς, είτε γιατί συγκρούεται με την καταπάτηση ανθρώπινων αξιών, είτε γιατί συγκρούεται με κάποιο πολιτικό καθεστώς, είτε γιατί συγκρούεται με το σύστημα που προωθεί την τέχνη. Δεν είναι τυχαίο ότι όταν αναφερόμαστε στην performance art σκεφτόμαστε καλλιτέχνες όπως ο Vitto Acconci, με το δέρμα γεμάτο δαγκωματιές (Applications, 1970), την Gina Pane με το χαραγμένο δέρμα να στάζει αίμα (Action Psyche, 1974), ή τον Chris Burden που στη διάρκεια της περφόρμανς Shoot έβαλε το βοηθό του να τον πυροβολήσει (1971). Στην ελληνική περίπτωση, ο γλύπτης Θόδωρος, ο Δημήτρης Αληθεινός, η Μαρία Καραβέλα και η Λήδα Παπακωνσταντίνου είναι παραδείγματα καλλιτεχνών που την ίδια περίοδο ξεπέρασαν τα όριά τους και συγκρούστηκαν με κατεστημένες καταστάσεις με βασικό εργαλείο τους την performance art.
Η σύγχρονη περφόρμανς ψάχνει τον τρόπο ώστε το ακραίο και το εκτός ορίων να έχει κάποιο νόημα. Η συμβολή του πειραματικού κινηματογράφου, η εμβάθυνση στο παραδοσιακό θέατρο άλλων πολιτισμών, το butôh ως μέσο προσέγγισης της ανθρώπινης σωματικότητας, δεν είναι αμελητέες ωθήσεις.
Ίσως η περφόρμανς να είναι η συνισταμένη των προσπαθειών ενός καλλιτέχνη να φτάσει τα όριά του και να τα ξεπεράσει.
Ίσως κάπου εκεί διδάγματα και εικόνες του παρελθόντος αρχίζουν να παίρνουν νόημα επί σκηνής και ο λόγος της εποχής μας να αποκρυσταλλώνεται στον πέρα από κάθε όριο λόγο ενός Beckett ή μιας Sarah Cane.
Author: Χριστιάνα Γαλανοπούλου
Translator: Ευφροσύνη Πρωτοπαπά
limit
όριο
Performance, from its very nature as an artistic medium, is connected to the concept of limits. The particular category of contemporary live spectacle embodies elements from visual ‘performance art’ as much as from more extreme articulations from the fields of theatre and dance. Think of the first artists who ‘took refuge’ (the expression is important) in their own body in performance; which means that the body was their ultimate refuge through which they could express something that there was no other way to express themselves, either because of their conflict towards the infringement of human values, or because of their opposition to a political regime, or even because of their conflict with the system that promotes art.
When we refer to ‘performance art’ many of us think of artists such as Vitto Acconci (Applications, 1970), with his skin full of bites; Gina Pane, with her cut skin dripping blood (Action Psyche, 1974); or Chris Burden, who had his assistant shoot him during the performance Shoot (1971). In Greece, Theodoros the sculptor, Dimitris Alithinos, Maria Karavela and Leda Papakonstantinou are examples of artists who, around the same period, exceeded their boundaries, and expressed their conflict towards the status quo using performance art as their main tool.
Contemporary performance is trying to find sense in the use of the extreme and that which is ‘over the limits’. The contribution of experimental cinema, a deeper probing of traditional theatre of other cultures, and butoh as a way of approaching human embodiment, are not to be overlooked.
Perhaps performance is the result of artists’ attempts to sense their limits and exceed them. Perhaps this is where experience and images coming from the past start being meaningful on stage and where today’s utterances crystallize in the word of a beyond-the-boundaries Becket or a Sarah Cane.
Author: Christiana Galanopoulou
Translator: Efrosini Protopapa