ervaringstheater
experience (theatre of)
Ervaringstheater [ɛrˈvariŋ] (noun)
Ervaring is kennis die men in de praktijk opdoet. Ervaring is het meemaken, het voelen, het waarnemen en het gewaarworden.
In de theateromgeving bestaat de term ‘ervaringstheater’. Belevenistheaters zijn speciaal ontworpen om de ervaring van de gebruikers te versterken. Echter, theaterervaringsdeskundige, Marlieke Wilders, stelt dat versterking van de ervaring van toeschouwers afhankelijk is van het kernniveau van het esthetische event enerzijds, en de ruimte waarin deze activiteit plaatsvindt anderzijds. (Joostens, 110).
Ervaringstheater heeft een directe verbinding met het ‘theaterframe’. Een performance is ingebed in een bepaald frame. Aangezien ervaringstheater nauw verbonden is met de locatie waarin het zich afspeelt, ontstaat er een frame dat de esthetische ervaring beïnvloedt. Echter, ervaringstheater bevindt zich niet altijd op ongebruikelijke locaties.
Kenmerkend voor ervaringstheater is dat de toeschouwer de indrukken niet of nauwelijks interpreteert als representatie (fictie), maar als werkelijkheid, die vanzelfsprekend geënsceneerd is. De toeschouwer voelt zich een onderdeel van deze werkelijkheid. De performance probeert vervolgens om de gedachtes die de toeschouwer heeft jegens de wereld en het alledaagse leven, te doorbreken. De toeschouwer en dat waar hij naar kijkt, moeten niet meer als gescheiden elementen worden gezien. Integendeel, de toeschouwer heeft invloed hierop.
In de Nederlandse voorstelling Niemandsland, geregisseerd door Dries Verhoeven, staat de belevenis van de toeschouwer centraal. Als toeschouwer word je door een niet-Nederlander meegenomen naar een buitenwijk in de stad. In de koptelefoon hoort de toeschouwer een Nederlandse stem die vertelt wie de persoon voor je zou kunnen zijn. Langzaamaan trek je als toeschouwer de conclusies over de persoon die jou leidt. Er wordt geen kant-en-klare uitleg of betekenis gegeven over het besproken onderwerp. Integendeel, de toeschouwer wordt gedwongen om zelf een beeld te vormen over datgeen wat uitgesproken en verbeeld wordt. Er wordt van hem gevraagd om op een andere manier te kijken naar alledaagse gewaarwordingen en dat is nu precies wat ik versta onder ervaringstheater.
Joostens, Kim Sarah. Kunst en Klant in de Nederlandse Podiumkunsten. 2012.
Verhoeven, Dries. Niemandsland. Utrecht, 2008.
Auteur en vertaler: Marjolein Woltjer
experience (theatre of)
ervaringstheater
Experience is knowledge that results from practice. Experience means participating, feeling, perceiving and sensing.
The concept of ‘experience-theatre’ is a part of the theatre world. Experience theatres are especially designed to intensify the experience of the spectators. Marlieke Wilders, expert in experience-theatre, , states that the strengthening of the experience of the spectators is dependent on the core level of the aesthetic event on the one hand, and the space where this activity happens on the other hand. (Joostens, 110).
Experience-theatre is directly connected to the theatre-frame. A performance is embedded in a certain frame. Since experience-theatre is strongly connected to the location of the performance, a certain frame arises that influences the aesthetic experience. However, experience-theatre doesn’t always occur in unusual locations.
A main element of experience-theatre is that the spectator doesn’t necessarily interpret the events as fiction, but as a realitythat is obviously staged.
The spectator feels as though he is a part of this reality. The performance then tries to redirect the thoughts of the spectator towards the world and everyday-life.
The spectator and the performance shouldn’t be seen anymore as separate elements.On the contrary, the spectator influences the performance and vice-versa.
In the Dutch performance Niemandsland directed by Dries Verhoeven, the main focus involves the experience of the spectator. The spectator is taken away on a trip by a non-dutchman to a suburb in a city. The spectator hears a Dutch voice through a headset, which reveals something about the possibilities of the identity of the person ahead of him. Slowly, the spectator draws conclusions about the person that guides him.
There isn’t some kind of final explanation or justified meaning for the spectator.
On the contrary, the spectator is forced to shape an image about the things that the voice tells and shows to him or her. The spectator is asked to approach everyday perceptions in a different way than they are used to. Those are, according to me, precisely the characteristics of experience-theatre.
Joostens, Kim Sarah. Kunst en Klant in de Nederlandse Podiumkunsten. 2012.
Verhoeven, Dries. Niemandsland. Utrecht, 2008.
Author and translator: Marjolein Woltjer